Meer duidelijkheid over keurmerken

Keurmerken voor bouwproducten: wat mag wel en wat niet? Hans Erik Woldendorp, wetgevingsjurist bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu, geeft het antwoord in een bijdrage aan Vastgoedrecht 2015-6 van december 2015. Voor nationale keurmerken resteert een beperkte ruimte, concludeert hij. Private keurmerken kunnen naast de CE- markering bestaan, mits ze op basis van vrijwilligheid worden gebruikt en geen verwarring scheppen met betrekking tot de CE-markering.

In zijn artikel Europees Hof heeft het Ü-woord gesproken bespreekt Woldendorp de stand van zaken. Aanleiding hiervoor is een arrest van het Europees Hof van Justitie van 6 oktober 2014 dat gaat over het Duitse Ü-mark. Dit was een aanvullend vereiste waaraan bouwproducten moesten voldoen om op de Duitse markt te mogen worden gebracht. Het werd ook gesteld aan bouwproducten waarvoor een geharmoniseerde norm is vastgesteld.

Beperkte ruimte voor nationale keurmerken

Na het arrest van het Europese Hof is het duidelijk: een nationaal keurmerk met een verplichtend karakter als aanvulling op een geharmoniseerde norm kan niet meer. Een lidstaat mag dus geen eisen stellen aan een bouwproduct die strenger zijn dan de eisen die in de geharmoniseerde norm voor dit bouwproduct zijn vastgelegd. Als een bouwproduct overeenstemt met een geharmoniseerde norm en voorzien is van een CE-markering, dan mag dit overal in de EU op de markt worden gebracht en toegepast. Lidstaten mogen dit niet belemmeren met aanvullende eisen. Mocht een lidstaat bij nader inzien vinden dat een geharmoniseerde norm gebreken vertoont, dan is daar weinig aan te doen. De gebreken verhelpen met nationale regelgeving of door extra eisen te stellen bij aanbestedingen, is namelijk niet toegestaan.

Wat mag nog wel? De Europese Verordening Bouwproducten biedt een kader voor de vaststelling van geharmoniseerde normen. Hierin zijn de eisen (fundamentele) kenmerken) opgenomen waaraan bouwproducten moeten voldoen om in bouwwerken te kunnen worden toegepast. Woldendorp stelt vast dat de geharmoniseerde normen nog geen aandacht besteden aan het fundamentele kenmerk ‘hygiëne, gezondheid en milieu’. Volgens hem betekent dit “dat de lidstaten in hun nationale regelgeving nog steeds vanuit deze invalshoek eisen aan bouwproducten mogen stellen.”

Private keurmerken mogen meer

Voor private keurmerken is de speelruimte groter, omdat die anders dan nationale keurmerken geen verplichtend karakter hebben. Private keurmerken mogen dus uitgaan van een kwaliteitsniveau dat uitgaat boven het kwaliteitsniveau van de CE-markering. Woldendorp bespreekt de voorwaarden die hierbij gelden: “Een privaat keurmerk kan ook een kwaliteitsniveau aangeven dat uitgaat boven het kwaliteitsniveau van de CE-markering. Dit moet dan wel worden bepaald volgens de beoordelingsmethode die in de toepasselijke geharmoniseerde norm is voorgeschreven, omdat onvergelijkbare informatie over bouwproducten verwarrend is. Het private keurmerk mag dan echter alleen op basis van vrijwilligheid worden gebruikt en niet verplicht worden gesteld. Bovendien mogen de keurmerken geen verwarring zaaien over de status van de CE-markering als exclusieve informatiebron. Met name moet duidelijk zijn dat een CE-markering voldoende is om aan te tonen dat het bouwproduct de daarop aangegeven prestatie met betrekking tot een essentieel kenmerk levert en in een bouwwerk kan worden toegepast.”

Conclusie: meer duidelijkheid in de bouwkolom

Nationale keurmerken en voorgeschreven keuringen die tot handelsbelemmeringen leiden, hebben geen bestaansrecht meer. De CE-markering resulteert zo in meer duidelijkheid en houvast voor fabrikanten. De vraag of de CE-markering voor bouwwerken in concrete bouwprojecten de gewenste kwaliteitswaarborgen biedt, zal door de marktpartijen worden beantwoord. Bij de beantwoording van deze vraag zullen private keurmerken met specifieke kwaliteitsnormen gebruikt kunnen worden, mits zij voldoen aan de hiervoor beschreven voorwaarden.